W kwietniu 1936 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki powołał Fundusz Obrony Narodowej przeznaczony na wydatki i inwestycje wojskowe. Ofiarność społeczeństwa na rzecz funduszu przeszła wszelkie oczekiwania. W Mościcach na rzecz FON datki gromadziły wszystkie komórki organizacyjne fabryki, stowarzyszenia, związk... Czytaj więcej
7 maja 1939 roku w obecności m. in. wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego nastąpiło przekazanie pułkowi lotniczemu 2 samolotów i 2 działek przeciwlotniczych ufundowanych przez czytelników pisma „Plon”. Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą celebrowaną przez ks. Józefa Lubelskiego na błoniach na... Czytaj więcej
W środę 6 września w godzinach popołudniowych fabryka w Mościcach została zajęta przez Niemców. Po zajęciu przez niemieckiego okupanta była Państwowa Fabryka Związków Azotowych otrzymała niemiecki zarząd i nową nazwę „Stickstoffwerke Mościce” Znak czasu. Nadruk „Stickstoffwerke Mościce̶... Czytaj więcej
We wrześniu 1939 roku Państwowa Fabryka Związków Azotowych otrzymała niemiecki zarząd i nową nazwę „Stickstoffwerke Mościce”. Po dokonaniu drobnych napraw, zwłaszcza uszkodzonych zbiorników gazowych, okupanci zdecydowali o ponownym uruchomieniu fabryki, która posiadała zapasy podstawowych surowców, ... Czytaj więcej
W czasie okupacji i w pierwszych latach powojennych jedynym dużym sklepem na terenie gminy był tzw. Konsum, zlokalizowany przy dzisiejszej zajezdni autobusów miejskich. Wybudowany został w 1939 roku, a otwarty w 1940 przez niemiecką dyrekcję fabryki. W „Konsumie” mieszkańcy Mościc w czasie okupacji otrzymyw... Czytaj więcej
Rodzaj legitymacji wydawanej przez zakłady pracownikom oraz członkom ich rodzin w czasie okupacji... Czytaj więcej
Zarząd wojskowy nad okupowanymi terenami zakończył się 26 października 1939 roku, kiedy utworzono Generalne Gubernatorstwo. Na fotografii karta pracy wydawana Polakom przez niemieckie władze okupacyjne Generalnej Gubernii.... Czytaj więcej
W 1940 roku wyprodukowano ponad 84 tys. ton nawozów, z czego 62 tys. ton saletry wapniowej , 22 tys. ton siarczanu amonu oraz niewielkie ilości saletrzaku i mieszanki nawozowej.[1] [1] Archiwum Narodowe O/Tarnów, ZAT 60-61, Stickstoffwerke Mościce, Betriebstatistik Jahr 1940, 1941.... Czytaj więcej
Kenkarta – dowód tożsamości wydawany przez władze niemieckie wszystkim nie-niemieckim mieszkańcom Generalnego Gubernatorstwa, którzy ukończyli piętnasty rok życia.... Czytaj więcej
W październiku 1940 roku założono w Krakowie niemiecką firmę „Werke des Generalgouvernements” (Zakłady Generalnego Gubernatorstwa), której kapitał był całkowicie w posiadaniu rządu okupacyjnego. Firma przejęła znajdujące się w Tarnowie i okolicy zakłady przemysłowe, w tym PFZA oraz Okręgowy Zakł... Czytaj więcej
Niemcy dążyli głównie do zwiększenia produkcji amoniaku. W latach 1939-1942 produkowano w fabryce średnio 18 tys. ton amoniaku rocznie. Jednak dzięki uruchomieniu czwartego reaktora o zdolności produkcyjnej 30 ton na dobę, zanotowano w 1943 roku wzrost jego produkcji do 24,8 tys. ton rocznie.[1] [1] Z. Dziub... Czytaj więcej
W okresie okupacji produkowano w Mościcach z nawozów: saletrę wapniową, siarczan amonu, saletrzak, oraz niewielką ilość nawozów fosforowych: extrafosu i mączki fosforytowej, a ponadto między innymi: kwas azotowy techniczny oraz stężony, nitrozę, saletrę amonową, tlen sprężony, sodę kaustyczną, kwas s... Czytaj więcej
Nie odnaleziono oficjalnych danych o ilości zatrudnionych pracowników w okresie okupacji, o ile takowe zachowały się. Jeden z „kronikarzy” fabryki, Zenon Dziuban, podaje liczbę około 2000 pracowników etatowych oraz około 500 przyjmowanych sezonowo.[1] [1] Z. Dziuban, Wrzesień 1939 r. w Zakładach Azotowych... Czytaj więcej
W kwietniu 1940 roku władze okupacyjne zgodziły się na otwarcie w Mościcach 3-letniej przyzakładowej szkoły zawodowej dla pracującej w zakładach młodzieży. Z propozycją utworzenia szkoły zwróciła się do dyrektora fabryki Torstena Müllera grupa mościckich inżynierów. Dyrektor zgodził się na powstani... Czytaj więcej
Zajęcia lekcyjne szkoły przyzakładowej odbywały się w fabrycznym warsztacie mechanicznym, a następnie w starym drewnianym budynku administracji fabryki (przy obecnej ul. E. Kwiatkowskiego). Organizatorzy szkoły otrzymali pozwolenie na wykładanie jedynie przedmiotów zawodowych, zabroniono nauczać przedmiotó... Czytaj więcej
Na pierwszym planie generatory gazu, dalej wytwórnie części nawozowej fabryki... Czytaj więcej
Od 1944 roku rozpoczął się okres demontażu fabryki, a produkcja została ograniczona do minimum. Świadczą o tym zachowane statystyki produkcji z kilku miesięcy. W czerwcu wyprodukowano 4,7 tys. ton saletry wapniowej, 4 tys. ton kwasu azotowego oraz 1,7 tys. ton saletrzaku, w lipcu zaledwie 61 ton amoniaku, 368 ... Czytaj więcej
W „Stickstoffwerke Moscice” do struktur ruchu oporu akces zgłosiło około 650 osób. Najsilniejsza grupa powstała na Wydziale Chloru oraz w Laboratorium Badawczym.... Czytaj więcej
Chlorownia znajdowała się w znacznej odległości od bram zakładów (około 2 km na północ), więc prowadzenie działalności antyniemieckiej miało pewne szanse powodzenia.... Czytaj więcej
1 lipca
1944
Strona tytułowa konspiracyjnego pisma „Biel i Czerwień”
W 1942 roku dowództwo tarnowskiego inspektoratu Armii Krajowej powierzyło pracownikom fabryki wydawanie prasy podziemnej, na którą było duże zapotrzebowanie. Teren fabryki wydawał się być na tę działalność najbezpieczniejszy. W styczniu 1943 roku na terenie fabryki rozpoczęto drukowanie gazetki „Przeg... Czytaj więcej
Materiały dla pisma konspiracyjnego czerpano z nasłuchów radiowych oraz z innych pism ruchu oporu. Na terenie fabryki znajdowały się trzy służące temu celowi aparaty radiowe o dużym zasięgu, w tym jeden w budynku generatorów gazu wodnego.[1] [1] S. Krogulski, Arch. Narodowe O/Tarnów, ZHP, E-2-1, S. Krogulsk... Czytaj więcej
„W czasie okupacji Zakład był eksploatowany rabunkowo, remonty były ograniczane do minimum, a produkcja stopniowo malała. W lipcu 1944 roku wstrzymano ruch i ropoczęła się ewakuacja urządzeń do Rzeszy. Wyrywano maszyny z fundamentów, cięto na kawałki aparaturę i ładowano na platformy kolejowe. Nie d... Czytaj więcej
W lipcu 1944 roku Niemcy rozpoczęli demontaż instalacji fabrycznych. Zrabowane mienie wywożono koleją w głąb Niemiec. W ruchu pozostała tylko fabryczna elektrownia. „Rozpalenie kotła nie było łatwe. Urządzenia transportu węgla i napędy rusztów z braku energii elektrycznej nie mogły pracować nor... Czytaj więcej
Grabież mienia fabrycznego trwała praktycznie do 12 stycznia 1945 roku, a więc na kilka dni przed wyzwoleniem.[1] Poza demontażem maszyn i urządzeń, wywieziono cenny materiał w postaci siatek i złomu platynowego. Drogocenne siatki platynowe używane są w produkcji kwasu azotowego. [1] P. Krzyżanek, Historia ... Czytaj więcej
Dzięki zapobiegliwości pracowników zmuszonych uczestniczyć w demontażu, po wojnie odzyskano większość cennych urządzeń. Jednym z elementów akcji było malowanie przez robotników na objętych wywozem urządzeniach białą farbą napisów „Mościce”. Niezwykle ważne dla późniejszego odzyskania mienia f... Czytaj więcej
Wiele cennej aparatury uchroniono dzięki akcjom załogi fabrycznej polegającym na ukrywaniu sprzętu w pomieszczeniach trudnych do szybkiego zlokalizowania. Dzięki temu ocalony przed wywiezieniem sprzęt mógł służyć jeszcze wiele lat po wojnie. W grudniu 1939 roku grupa pracowników laboratorium badawczego zabe... Czytaj więcej
„Bez względu na zajmowane uprzednio stanowiska, członkowie pierwszej kadry, w liczbie kilkuset osób, pracowali przy oczyszczaniu i doprowadzaniu do stanu użyteczności zrujnowanych budynków, i fragmentów urządzeń, jako pomoc przy odbudowie zniszczonych mostów kolejowych na rzece Białej i Dunajcu, i w warszt... Czytaj więcej
2 stycznia
1945
Fabryka po odzyskaniu niepodległości
„Z końcem stycznia 1945 roku – bezpośrednio po wyzwoleniu – ZA Tarnów przedstawiały obraz kompletnej ruiny. Pozostały jedynie pustą ziejące budynki zniszczone częściowo w czasie demontażu, oraz zdekompletowane generatory gazowe, jeden kompresor i aparat tlenowy; stacja sprężania tlenu, zbiorniki gazow... Czytaj więcej
Po wyzwoleniu w fabryce systematycznie rosła liczba zatrudnionych. Podczas gdy średnie zatrudnienie w 1946 roku wynosiło 1315 pracowników[1], to w 1948 roku pracowało w tarnowskich Azotach już ponad 3000 pracowników. Była to podstawa egzystencji wielu mieszkańców Mościc. [1] Kronika 1946 ... Czytaj więcej
W 1948 roku w fabryce zatrudnionych byo około 6600 pracowników. W 1952 roku już ponad 10 tysięcy. W tle widoczny fragment lewego skrzydła budynku administracji fabryki... Czytaj więcej
Pod koniec stycznia 1945 roku uruchomiono uszkodzone agregaty elektrowni fabrycznej, bowiem zakłady i miasto potrzebowały energii elektrycznej. Dzięki wykazom i specjalnemu oznakowaniu urządzeń załadowanych do wagonów i wywiezionych przez Niemców, udało się odzyskać dwie turbiny kondensacyjne, wiele kosztown... Czytaj więcej
Przedstawiciele kadry technicznej Azotów kilkakrotnie udawali się do różnych miejscowości niemieckich (głównie Piesteritz i Wolfen), w Austrii oraz w Czechosłowacji w sprawie odzyskania zagrabionej przez okupanta aparatury. W tym celu w sierpniu 1945 roku do Niemiec wyjechała grupa pracowników fabryki.... Czytaj więcej
Skradzione maszyny i urządzenia pochodzące z Mościc znaleziono między innymi w Brzegu Dolnym na Śląsku i w kamieniołomach w Grabach na trasie Ścinawa-Rawicz. W sumie z samego Dolnego Śląska przywieziono z powrotem do fabryki 81 wagonów. Najwięcej zrabowanego sprzętu, aż 323 wagony, odzyskano we wschodniej... Czytaj więcej
Pomimo szeroko zakrojonej akcji odzyskiwania mienia wiele drogiego sprzętu nie udało się uratować. Wartość uratowanego majątku trwałego przedsiębiorstwa szacowano na około 56%. Te dane, a także fakt, że z wojennej zawieruchy nie powróciło wielu cenionych pracowników powodowały, że ponowne uruchomienie... Czytaj więcej
W połowie lutego 1945 fabryka otrzymała pierwszą dotację rządową. Część załogi pracowała w czynnej częściowo elektrowni, w warsztacie mechanicznym oraz przy uruchamianiu instalacji do produkcji tlenu sprężonego. Pozostali pracowali przy doprowadzaniu do jako takiego stanu budynków, a także przy usuwani... Czytaj więcej
W czerwcu 1945 roku, głównie dzięki przyznanym kredytom z Wojewódzkiego Wydziału Przemysłowego w Krakowie, w Państwowej Fabryce Związków Azotowych w Mościcach w ruchu była elektrownia, produkcja tlenu sprężonego oraz warsztat mechaniczny. tym samym roku uruchomiono w niewielkiej skali produkcję metanolu.[... Czytaj więcej
5 grudnia
1945
Pismo Zjednoczenia Przemysłu Nawozów Sztucznych 1945
Fabryka, podobnie jak większość przedsiębiorstw, objęta została centralnym zarządzaniem gospodarką narodową. Przemysł wielki i średni upaństwowiono, a jego działalność podporządkowano utworzonemu Ministerstwu Przemysłu, którego aparat administracyjny rozbudowano. Ministerstwo składało się z 17 depa... Czytaj więcej
Pierwsze powojenne lata to bardzo trudny okres dla odradzającego się przemysłu. Jedną z barier odbudowy był katastrofalny brak surowców i niedobór produkcji na eksport, co nie pozwalało zdobyć środków na zakup surowców za granicą. Po wyzwoleniu praktycznie jedynym towarem eksportowym był węgiel. Tuż po ... Czytaj więcej
Tuż po wojnie wciąż najpopularniejszą dyscypliną sportową w Mościcach była piłka nożna. W 1946 roku piłkarze grali w klasie „B”, w siedem lat później awansowali do krakowskiej ligi okręgowej, a po wzmocnieniach w 1957 roku do II ligi.[1] Na fotografii drużyna z Mościc w 1947 roku przed meczem z Nadw... Czytaj więcej
Po zakończeniu wojny utworzono 3-letnią „Mechaniczną i Elektryczną Szkołę Przemysłową PFZA w Mościcach”. W 1947 roku powzięto decyzję o budowie nowego gmachu dla szkoły przyzakładowej przy ul. Lipowej (dziś ul. E. Kwiatkowskiego), w którym naukę rozpoczęto 1 września 1949 roku. W 1950 nazwa szk... Czytaj więcej
27 sierpnia 1947roku był momentem przełomowym w dziejach fabryki. W tym dniu załadowano i wysłano pierwszy wagon saletrzaku.... Czytaj więcej
Po wojnie rosło zapotrzebowanie kraju na nawozy sztuczne, ale wzrost ich produkcji zależał między innymi od uruchomienia rozkładni metanu produkującego gaz systemowy – wodór, konieczny do syntezy amoniaku, jego sprężanie i oczyszczanie, a z chwilą udostępnienia większych ilości gazu ziemnego, przejś... Czytaj więcej
Dzięki odzyskaniu zrabowanej aparatury, już w lipcu 1947 roku oddano do użytku instalację amoniaku, następnie instalację do produkcji kwasu azotowego technicznego oraz saletrzaku (20,5% N) [1] Instalację saletry wapniowej o zdolnościach 220 ton na dobę odbudowano w 1948 roku i uruchomiono rok później.[2] ... Czytaj więcej
Murowany budynek administracyjny PFZA służył po wojnie częściowo jako gmach szkolny. W jednym skrzydle na parterze stworzono sale dla „zawodówki”, a na piętrze dla liceum ogólnokształcącego. ... Czytaj więcej
16 października
1948
Powołanie S. Anioła na dyrektora fabryki 1948
Jednym z najbardziej zasłużonych dla Mościc i fabryki powojennych dyrektorów Azotów był Stanisław Anioł, długoletni patron 4 Liceum Ogólnokształcącego w Tarnowie.... Czytaj więcej
Lata realizacji Planu Sześcioletniego to ważny okres w historii Azotów, bowiem nastąpił przełom w profilu produkcyjnym firmy. Z przedsiębiorstwa w zasadzie jednoprofilowego o produkcji nieorganicznej, tarnowskie Azoty zaczęły przekształcać się w producenta wyrobów chemicznych o urozmaiconej strukturze. Dec... Czytaj więcej
Lata 1950-1955 to dalsza rozbudowa fabryki, która stanowiła ważne ogniwo rządowego programu uprzemysłowienia Polski. W programie tym postawiono Azotom zadania zwiększenia produkcji amoniaku i nawozów sztucznych, wybudowanie technologicznych instalacji do produkcji metanolu i formaliny, instalacji chloropochodn... Czytaj więcej
W celu zapewnienia niezbędnego potencjału wykonawczego przy realizacji nowych zadań inwestycyjnych Dyrekcji Inwestycji było podporządkowane Zakładowe Biuro Projektów, utworzone w 1946 roku, które swe tradycje wywodziło z istniejącego w przedwojennej PFZA Biura Konstrukcyjnego. W 1950 roku biuro weszło ono w ... Czytaj więcej
W 1948 roku dotychczasowa Państwowa Fabryka Związków Azotowych zmieniła nazwę na Zakłady Przemysłu Azotowego w Tarnowie. Tym samym wymazano historyczną nazwę fabryki. Nadawca pomylił powiat tarnowski z … chrzanowskim, ale list dotarł.... Czytaj więcej
Sztandarowy mościcki nawóz nitrofos zastąpiono z czasem, częściowo ze względów technologii wytwarzania, częściowo ze względów handlowych, saletrzakiem, nawozem również saletrzano-amonowym mieszanym jednak nie z mączką fosforytową, lecz wapniową. W latach pięćdziesiątych spośród nawozów produkowan... Czytaj więcej
Na bazie istniejącego w okresie przedwojennym Centralnego Warsztatu Remontowego utworzono Zakład Budowy Aparatury Chemicznej (ZBACh). Zakład, następnie wielokrotnie rozbudowywany, był podstawowym wykonawcą aparatury chemicznej dla potrzeb inwestycyjnych macierzystych zakładów, a także dla wielu innych zakład... Czytaj więcej
Intensyfikacja produkcji i budowa nowych instalacji spowodowała wzrost zapotrzebowania Zakładów na parę i energię elektryczną, czego nie udało się uzyskać przez intensyfikację istniejącej elektrociepłowni (EC I). Podjęto decyzję o budowie nowej elektrociepłowni o mocy 50 MW z możliwością dalszej j... Czytaj więcej
Rosnące gwałtownie zapotrzebowanie energii elektrycznej i cieplnej zmusiło do rozwiązania problemu w sposób dla Zakładów najbardziej pewny i ekonomiczny. Istniejąca elektrociepłownia byłaby w stanie pokryć około 50% zapotrzebowania Zakładów na energię po pełnej ich rozbudowie. Rozważania na ten temat d... Czytaj więcej
Pierwsze lata po wyzwoleniu były bardzo trudne dla eksploatacji funkcjonowania istniejącej elektrociepłowni tzw. EC I ze względu na stan techniczny urządzeń jak i trudności zaopatrzeniowe, głównie części zamiennych i materiałów.... Czytaj więcej
W latach 1952-1953 wybudowano i uruchomiono instalację syntezy metanolu na bazie doświadczeń z istniejącej od 1934 roku w Laboratorium Badawczym instalacji półtechnicznej. Produkowany metanol stanowił surowiec dla produkcji formaliny i urotropiny na wybudowanych i uruchomionych w tym okresie nowych instalacjach.... Czytaj więcej
Lata powojenne to początek współzawodnictwa pracy. Ten wzorowany na radzieckich doświadczeniach system zapoczątkowano w tarnowskich Azotach w 1947 roku.[1] W dwa lata później, jeśli wierzyć zapiskom, już około 80% załogi uczestniczyło w tym współzawodnictwie.[2] „Ma mościcka załoga szczególny po... Czytaj więcej
Kolumna pracowników Zakładów Azotowych podczas pochodu 1-majowego. Połowa l. 50 XX wieku, ulica Lwowska w Tarnowie... Czytaj więcej
Panorama fabryki od strony południowo-zachodniej. Od prawej: Elektrociepłownia, część nawozowa, laboratorium.... Czytaj więcej
Pierwsza zakładowa gazeta, „Głos Azotów Tarnowskich” w maju 1954 roku pisał: „W tym roku pracownicy nasi szli w radosnym pierwszomajowym pochodzie nie tylko w Tarnowie, ale i w gminach, w miejscach swojego zamieszkania. Święto Pracy obchodziliśmy pod hasłem umacniania sojuszu robotniczo-chłopskiego, pods... Czytaj więcej
Chłodnie kominowe – urządzenia służące do schładzania przemysłowego wody w Zakładach... Czytaj więcej
Tuż po zakończeniu II wojny światowej reaktywowano powstały w 1933 roku Komitet Budowy Kościoła w Mościcach. Budowę kościoła wraz z plebanią u zbiegu ulic Chemicznej i Zbylitowskiej rozpoczęto we wrześniu 1948 roku. Zbieranie funduszy na budowę świątyni zakrojono na szeroką skalę. Za zezwoleniem dyrek... Czytaj więcej
Lata 1950-1955 to dalsza rozbudowa fabryki, która stanowiła część rządowego programu uprzemysłowienia Polski. Plan Sześcioletni (1950-1955) to drugi, po Planie Trzyletnim z planów gospodarczych wprowadzonych w Polsce. W programie tym postawiono Azotom znaczące zadania: zwiększenie produkcji amoniaku i nawo... Czytaj więcej
1 lutego
1956
Strona tytułowa „Głosu Azotów Tarnowskich”
„Głos Azotów Tarnowskich” wydawany był przez fabrykę w latach 1953-1956.... Czytaj więcej
W 1950 roku klub „TS Mościce” przemianowano na Zakładowy Klub Sportowy „Unia” Mościce w związku z wstąpieniem klubu do Zrzeszenia Sportowego Związku Zawodowego „Chemik”. Po włączeniu w 1951 roku Mościc w granice administracyjne Tarnowa, klub po raz kolejny zmienił nazwę na „ZKS Unia Tarnów” ... Czytaj więcej
Od 1956 roku fabryczna świetlica kulturalna miała swoje lokum w budynku „Nowego Kasyna”. W tym samym roku placówka zmieniła nazwę na Zakładowy Dom Kultury. Na fotografii tzw. Nowe Kasyno, w głębi kosciół w Mościcach.... Czytaj więcej
Program „synteza Tarnów I” realizowano etapami. W pierwszym etapie rozbudowano instalację syntezy amoniaku do zdolności 160 ton na dobę w 1953 roku, a następnie do 240 ton na dobę.[1] Docelowo zakładano rozbudowę wytwórni amoniaku do 480 ton na dobę poprzez zabudowę dwóch nowych generatorów gazu, budow... Czytaj więcej
W ramach rozbudowy zdolności produkcyjnych kwasu azotowego oddano do użytku 5 nowych jednostek kwasu azotowego technicznego metodą ciśnieniową, wybudowano drugą jednostkę kwasu azotowego metodą bezciśnieniową, a następnie zintensyfikowano instalację kwasu azotowego stężonego do 110 ton na dobę i nitroz d... Czytaj więcej
Modernizacja instalacji amoniaku należącej do najtrudniejszych procesów technologicznych Azotów należy do największych sukcesów lat pięćdziesiątych.... Czytaj więcej
„Głos Tarnowskich Azotów” był pierwszą zakładową gazetą. Jego miejsce zajęła na krótko „Panorama Azotów”, która po 2 latach przestała się ukazywać. W 1963 roku ukazały się „Tarnowskie Azoty” początkowo dwutygodnik, w 1967 roku jako dekadówka, a od 1970 roku tygodnik. ... Czytaj więcej
W 1955 roku, pod koniec realizacji Planu Sześcioletniego, tarnowskie Azoty produkowały rocznie między innymi ok. 66 tys. ton amoniaku, 206 tys. ton nawozów azotowych w masie, 2618 chloru, 2842 formaliny.[1] [1] W klimacie odnowy i rozbudowy, „TA” nr 1728, 11.03.1998, s. 4.... Czytaj więcej
Na pierwszym planie fragment budynku Dyrekcji Technicznej, dalej hala ZBACh, wytwórnia saletry wapniowej... Czytaj więcej
Na zdjęciu budynek główny ECII mieszczący 3 kotły TP-170 i 2 turbozespoły kondensacyjno-upustowe WPT-25-3 o mocy 25 MW każdy... Czytaj więcej
Początki żużla w Tarnowie sięgają 1956 roku, kiedy dyrektorem naczelnym Azotów był Henryk Gładecki. Dyrektor Gładecki „połknął bakcyla żużla” sposobem: „(…) działacze sekcji motorowej „Unii” z jej szefem Franciszkiem Pronobisem zorganizowali rajd na trasie Mościce-Mielec-Pilzno-Pogórska... Czytaj więcej
Kolejnym milowym krokiem zmierzającym do zmiany profilu produkcyjnego firmy było rozpoczęcie budowy instalacji kaprolaktamu, półproduktu do produkcji włókien i tworzyw poliamidowych. Decyzja o budowie instalacji kaprolaktamu zapadła w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego w 1950 roku.[1] Budynki nowej wytwórni ... Czytaj więcej
Początkowo rozważana była możliwość produkcji w Tarnowie wyłącznie cykloheksanonu, półproduktu do wytwarzania kaprolaktamu. Kaprolaktam miał być produkowany w Gorzowie Wielkopolskim. W maju 1952 roku dokonano w Gorzowie Wlkp. odbioru reaktora uwodornienia fenolu, a jesienią tego samego roku ruszyła pierws... Czytaj więcej
W sierpniu 1957 roku rozpoczęto rozruch technologiczny części cykloheksanonowej Wytwórni Kaprolaktamu. Już we wrześniu 1957 roku pierwsze tony kaprolaktamu przekazano do zakładów w Gorzowie Wielkopolskim. Budowa i montaż instalacji kaprolaktamu trwały dość długo, bo aż do roku 1959 roku. Prace budowlane p... Czytaj więcej
Rok 1957, jubileuszowy, bo trzydziesty w historii „Mościc”, nazwano „rokiem wielkich uruchomień”. Obok uruchomienia wytwórni kaprolaktamu, oddano do użytku elektrolizę soli o zdolności produkcyjnej 18000 ton na rok Ponadto rozpoczęto produkcje chlorowodoru, metanolu dla celów farmaceutycznych oraz katal... Czytaj więcej
Drużyna Unii Tarnów pod koniec lat 50 XX wieku. Po powołaniu do życia sekcji żużlowej sport ten stał się najpopularniejszą dyscypliną sportową w Tarnowie.... Czytaj więcej
„Jako surowiec podstawowy w produkcji nawozów występuje obok koksu gaz ziemny w 50% całego zużycia. Produkcję gazu generatorowego zmodernizowano, wprowadzając automatyzację procesów zgazowania oraz unowocześniono metody odsiarczania.”[1] [1] 30 lat pracy dla rolnictwa Zakładów Azotowych w Tarnowie, Tarn... Czytaj więcej
W 1957 roku tarnowskie Azoty obchodziły 30-lecie istnienia. Z tej okazji wydano folder o przedsiębiorstwie „30 lat pracy dla rolnictwa”.... Czytaj więcej
Jedna ze stron okolicznościowego wydawnictwa na 30-lecie Zakładów Azotowych przezentowała asortyment produkcji. Pod koniec lat 50 XX wieku tarnowskie Azoty były już dużym kombinatem chemicznym.... Czytaj więcej
Dziś to już zakładowa tradycja – honorowanie zasłużonych pracowników tarnowskich Azotów.... Czytaj więcej
22 grudnia
1957
List E. Kwiatkowskiego do H. Gładeckiego
Były dyrektor fabryki Eugeniusz Kwiatkowski przybył ze swoją ostatnią, jak się okazało, wizytą do Mościc w listopadzie 1957 roku na zaproszenie dyrektora Henryka Gładeckiego. Zwiedził fabrykę, osiedle, nowy kościół.[1] [1] P. Krzyżanek, Praca na konkurs „Tarnowskich Azotów” p.t. „Moja praca w Azot... Czytaj więcej
W 1960 roku tarnowskie Azoty wyprodukowały m.in. 104 tys. ton amoniaku, 280 tys. ton nawozów w masie, 7812 ton chloru, 4252 ton kaprolaktamu, 7800 metanolu, 7841 formaliny.[1] W związku z rozbudową przedsiębiorstwa rosło zatrudnienie, które dochodziło do 7 tysięcy pracowników.[2] [1] Historia Zakładów w zap... Czytaj więcej
Pierwszy etap budowy EC II polegał na zainstalowaniu trzech kotłów parowych oraz dwu turbin upustowo-kondensacyjnych (każda o mocy 37,3 MVA).[1] Na fotografii nowa elektrociepłownia, tzw. EC II, która stopniowo zastępowała wysłużoną EC I [1] 60 lat energetyki w tarnowskich Zakładach Azotowych, „Przemysł ... Czytaj więcej
„Niezależnie od potrzeb Zakładów nowa elektrociepłownia produkować będzie i dostarczać częściowo energię elektryczną do sieci ogólnopaństwowej. Ciepło odpadkowe zostanie przesłane za pośrednictwem gorącej wody przetłaczanej rurociągami – „magistralą parową” do celów ogrzewniczych w halach ... Czytaj więcej
Pracownicy Zakładów w pochodzie 1-majowym na ul. Lwowskiej w Tarnowie. Fotografia pochodzi z końca lat 50 XX wieku... Czytaj więcej
„Produkcja kwasu azotowego została rozbudowana przy czym nowa instalacja wybudowana została według najbardziej nowoczesnych projektów opartych na metodzie ciśnieniowej Dupont-Hobler”[1] [1] 30 lat pracy dla rolnictwa Zakładów Azotowych w Tarnowie, Tarnów 1957, s. 41... Czytaj więcej
Na karcie tytułowej poczytnego pisma branżowego panorama tarnowskich Azotów od strony północno-wschodniej. Na pierwszym planie elektrociepłownia EC I... Czytaj więcej
Widok z budynku administracji. Górują wytwórnia saletry wapniowej (na pierwszym planie) oraz kominy elektrociepłowni ECI... Czytaj więcej
Lata 1956-1960 to okres intensyfikacji i rozbudowy wielu wytwórni. M. in. w 1959 roku uruchomiono do tej pory półtechniczną instalację do produkcji tiomocznika o zdolności 70 ton na rok oraz półtechniczną instalację do produkcji azotynu amonowego.[1] [1] Jakie będą „Azoty”?, „Tarnowskie Azoty... Czytaj więcej
30 kwietnia
1959
Świadectwo dokonania udoskonalenia technicznego
Budowę instalacji elektrolizy rtęciowej rozpoczęto w 1954 roku, zaś zakończono w 1959 roku. Dokonano także intensyfikacji produkcji w starej elektrolizie Billitera z 2600 do 5200 ton na rok. Chlor otrzymany z elektrolizy był bazą surowcową do przerobu na kwas solny, podchloryn sodu używany w przemyśle włók... Czytaj więcej
Ekipa remontowa podczas pracy na hali kompresorów amoniaku ... Czytaj więcej
„Stadion sportowy z torem żużlowym i halą gimnastyczną, korty tenisowe, przystań kajakowa z basenem nad Dunajcem i inne urządzenia zapewniają dostateczne warunki rozwoju kultury fizycznej” [1] [1] 30 lat pracy dla rolnictwa Zakładów Azotowych w Tarnowie, Tarnów 1957, s. 55... Czytaj więcej
Pod koniec lat 50 XX wieku przy Zakładach istniały: Technikum Chemiczne, Technikum dla pracujących, Zasadnicza Szkoła Chemiczna, Zasadnicza Szkoła Zawodowa dla Pracujących i Państwowa Szkoła Techniczna. ... Czytaj więcej
„Wiele uwagi i troski poświęcono zagadnieniom mechanizacji oraz poprawy warunków i bezpieczeństwa pracy. Mechaniczne urządzenia transportowe zastąpiły ciężki wysiłek ludzi przy pracach wyładunkowych i załadunkowych. Nowoczesne urządzenia automatycznego sterowania gwarantują bezpieczeństwo obsługi ... Czytaj więcej
Pod koniec lat pięćdziesiątych Azoty sprzedawały na eksport formalinę, saletrzak i azotan amonu. Odbiorcami tarnowskich produktów były Belgia, Anglia, Dania, Grecja, Węgry, Jugosławia, Republika Federalna Niemiec i Maroko.[1] [1] Jakie będą „Azoty”?, „TA” nr 1170, 05.06.1987, s. 4.... Czytaj więcej